Afet durumlarında Telsiz kullanımı
Yaşadığımız son felaketten sonra, bir amatör telsizci olarak acil durumlarda alternatif iletişim olarak Telsiz kullanılabilir mi sorusunu düşünüyorum bir süredir.
Son depremden de gördüğümüz üzere, büyük afetlerde en önemli hayati fonksiyona sahip olan iletişim altyapısı çoğu zaman maalesef çöküyor. Son depremde, gerek birebir görüştüğüm insanlar, gerekse de medyaya yansıyan haberlerde, günlerce iletişim sağlanamadığı bilgisi mevcut. Olası bir Marmara bölgesi depreminde veya başka bir afette, telefona alternatif ne kullanabiliriz?
Bluetooth: Kapsamı mesafesi birkaç metre ile sınırlı, o yüzden efektif bir fayda sağlayamaz.
Wi-Fi: Birkaç yüz metre mesafe alanı var, ancak birbirine yakın kişilerin haberleşmesi için olanak sağlayabilir.
Bu durumda geri kalan en iyi kablosuz alternatif çözüm Telsiz oluyor. Herhangi bir merkezi yapıya ihtiyaç duymadan, cihazdan cihaza herhangi bir ücret ve engelle karşılaşmadan radyo sinyalleriyle iletişim kurulabilir.
Peki, herkes eline bir telsiz alıp konuşabilir mi? Tabii ki, onun da sınırları ve kuralları var. Herhangi bir lisans gerektirmeyen veya görece kolay lisans alınabilen birkaç çözümü sizinle paylaşmak isterim. Seçenekleri şu şekilde sıralayabiliriz:
1. PMR Telsiz(Private Mobile Radyo – Özel Mobil Telsiz): UHF 446 MHz bandında çalışan, 0.5 Watt gücünde sinyalleşmeye olanak veren lisanssız bir sistemdir. Şehir içinde bina yoğunluğuna göre 1-3 KM, açık alanda da 7-8 KM menzili vardır. Günlük hayatta büyük işye/site güvenlikçilerinin, restoran çalışanlarının vs kullandığı ufak telsiz. Bu cihaz, kişiler arası sehir içi haberleşme ve ekip organizasyonları için rahatlıkla iş görür. Fiyatları 500 ile 1000 TL arası değişiyor.
2. CB Telsiz(Citizen Band – Halk Bandı): Citizen Band yani Halk Bandı. HF 27.750– 27.975 MHz aralağında çalışır, maksimum 4 Watt güce kadar izin verir. Hani bazı eski Yeşilçam filmlerinde gördüğümiz “breyk breyk” anonsuyla konuşmanın gerçekleştiği telsiz sistemi. Burada cihaz biraz görece biraz daha büyüktür(boyutları ortalama 10×15 cm ve en fazla 1 kg ağırlığında). HF bandında olduğu için iletişim mesafesi daha uzundur. Standart ayarlarda ortalama 50 KM’den başlar. Ufak bir anten ile şehirlerarası iletişim rahatlıkla kurulabilir(1000 KM’ye kadar). Lisans gerektirmez. Fiyatı 1000 ile 3000 TL arası değişiyor
3. Amatör Telsizcilik: HF, VHF ve UHF bandında çeşitli frekansları kullanım hakkı olan, belli bir sınav ile lisans alınan telsizcilik türüdür. Sınavlar, senede birkaç defa yapılıyor ve çok zor değildir. UHF/VHF bandında 5 Watt güce kadar izin vardır. En basit haliyle, arada röle olmadan cihazdan cihaza iletişim şehir içinde birkaç KM, şehir dışında ise 10-20 KM menzili vardır. Röle istasyonu ile bu mesafe daha geniş alanlara yayılabiliyor. HF bandında ise, kullanılacak standart bir antenle uluslararası iletişim(1000’lerce KM) mümkün. Amatör telsiz fiyatları 500 Liradan başlayıp, modeline göre daha yüksek rakamlara çıkıyor. Ancak iş görmesi açısından UHF/VHF cihazlar 500-1500 arası, HF cihazlar 3000 ile 5000 TL arasında değişiyor.
Tüm bunları belirttikten sonra, nasıl bir strateji gerekiyor? İnsanlara telsizin önemi ve kullanımına dair bilgilendirici etkinlikler yapılmalıdır. Özellikle lisans gerektirmeyen cihazlar ile şehir içinde kişiler arası iletişimin önemi anlatılmalıdır. Aynı şekilde koordinasyon gerektiren durumlar için alternatif olarak bunun eğitimi de verilebilir.
Amatör telsizcilik konusunda da farkındalık eğitimleri ve sınva eğitimleri artırılabilir. Ayrıca daha uzun mesafe iletişimi için telsiz amatörleri ve dernekleri için daha fazla röle kurulumları teşvik edilebilir. Geçmişte, gerek Türkiye’de gerekse dünyada birçok afette iletişimi ilk kuranlar amatör telsizciler olmuştur. Bu yazıya, amatör telsizcilik ruhu ile bir nokta koyayım: Burası TA1AJF, operator Mahsum, frekansta QRV, 73.